Еттен жасалатын тағамдар мен салаттар – қазақ және әлемдік гастрономияда кең таралған, тағамның дәмді әрі қоректік түрлерінің бірі. Олар ақуызға, дәрумендерге және минералдарға бай болып келеді, сондықтан адамның тамақтану рационында маңызды орын алады. Енді еттен дайындалатын негізгі тағамдар мен салаттар түрлеріне тоқталып, олардың ерекшеліктерін қарастырайық.
Еттен дайындалатын тағамдар:
Қазақ ұлттық тағамдары:
- Бешбармақ – қазақтың дәстүрлі тағамы. Оны көбінесе жылқы, қой немесе сиыр етінен жасайды, арнайы жайылған қамыр қосып, үстіне сорпа құйып береді. Бұл тағам қазақ дастарханының сәні саналады.
- Қуырдақ – жаңа сойылған малдың етінен, бауырынан, жүрегінен және өкпесінен дайындалатын тағам. Қуырдақтың түрлері әртүрлі, кейде оған пияз, картоп қосылады.
- Ет асу (сорпа) – қой немесе сиыр етін қайнатып, сорпасымен бірге қамыр, көкөніс қосып ұсынады.
- Қазы, қарта, жал-жая – жылқы етінен дайындалатын ұлттық тағамдар. Бұлар көбінесе арнайы мейрамдарда ұсынылады.
Еуропалық тағамдар:
- Стейк – сиыр етінен жасалатын тағам. Еттің белгілі бір бөлігін қуырып немесе грильде пісіріп, орташа немесе толық дайын күйінде ұсынады.
- Котлет – тартылған еттен (сиыр немесе тауық еті) жасалатын тағам. Оған пияз, нан ұнтағы немесе жұмыртқа қосылып, табада қуырылады.
- Ет рулеті – етті жұқа етіп жайып, оған түрлі дәмдеуіштер мен көкөністерді қосып, орап пісіреді.
Азиялық тағамдар:
- Палау – ет пен күріштің үйлесімінен жасалатын тағам. Оған көбінесе қой еті пайдаланылады. Бұл тағам Орталық Азияда өте танымал.
- Шашлык – етті майда бөліктерге бөліп, көкөніс немесе май қосып, отта немесе грильде қуыру арқылы жасалады.
- Фо-бо – вьетнамдық сорпа, онда сиыр еті, күріш кеспесі және көкөністер қосылады.
Еттен дайындалатын салаттар:
Ет салаттарға ерекше дәм береді. Мұндай салаттар әдетте тойымды әрі қоректік болып келеді. Кейбір танымал ет салаттары:
Оливье салаты:
- Классикалық салат, оған пісірілген сиыр еті, картоп, сәбіз, жасыл бұршақ, маринадталған қияр және қаймақ немесе майонез қосылады.
Цезарь салаты:
- Бұл салаттың құрамына тауық еті, салат жапырақтары, крекерлер, пармезан ірімшігі және арнайы соус кіреді.
Тауық еті қосылған салат:
- Қайнатылған немесе грильде дайындалған тауық етіне қияр, қызанақ, салат жапырақтары және жеңіл тұздықтар қосылады.
Кәріс салаты (хе):
- Шикі ет немесе қайнатылған етті ащы дәмдеуіштермен, сірке суымен және көкөністермен араластырып дайындалады.
Жылы ет салаты:
- Қуырылған немесе грильде дайындалған етті жылы күйінде көкөністермен бірге ұсынып дайындайды. Бұл салаттың құрамына қызанақ, салат жапырақтары, пияз және арнайы соустар кіреді.
Ет тағамдарын дайындау ерекшеліктері:
- Етті таңдау: Еттің сапасы тағамның дәмін анықтайды. Жас әрі майлы еттен дайындалған тағамдар дәмді болады. Әр түрлі тағамдарға әр түрлі ет түрлері қолданылады (мысалы, бешбармаққа жылқы еті, стейкке сиыр еті).
- Дәмдеуіштер мен маринад: Еттің дәмін жақсарту үшін оған арнайы дәмдеуіштер немесе маринад қолданады. Бұл етті жұмсақ әрі хош иісті етеді.
- Пісіру әдістері: Етті қайнату, қуыру, бұқтыру, грильдеу немесе пеште пісіру тәсілдері арқылы дайындауға болады.
Қорытынды
Еттен жасалатын тағамдар мен салаттар әртүрлі мәдениеттерде ерекше орын алады. Қазақ халқы үшін ет тағамдары – ұлттық дәстүрдің бір бөлігі, ал жалпы әлемдік асханаларда олар әмбебап әрі өте танымал. Ет тағамдары мен салаттары адамның күнделікті рационын байытып, оған қажетті ақуыз бен басқа да пайдалы заттарды береді. Сондықтан ет тағамдарын дайындау кезінде оның сапасына, пісіру әдісіне және дәмдеуіштерге ерекше мән беру маңызды.